«Υποκλίνομαι στο νέο και στην έκπληξη»

Πιο ώριμη παρά ποτέ, με απόλυτη συνείδηση των πραγμάτων, με τα βιώματά της να τη θωρακίζουν αλλά και να την κάνουν την ίδια στιγμή ευάλωτη, ούσα εξαιρετικός δέκτης της τρέχουσας κατάστασης αλλά και γνωρίζοντας ποιος ο ρόλος της ως ιδανικού πομπού, η Δήμητρα Γαλάνη δεν εφησυχάζει.

Μια νέα δουλειά σε στίχους Παρασκευά Καρασούλου, μουσικές δικές της και του Χρυσόστομου Μουράτογλου προχωρεί προς την ολοκλήρωσή της.

 

Στις εκπλήξεις και ο σημαντικός Γιαπωνέζος συνθέτης Τζουν Μιγιάκε, που θα συμμετέχει με δυο θέματα, εκ των οποίων το ένα χρησιμοποίησε ο Βιμ Βέντερς στην ταινία του «Για την Πίνα Μπάους» και θα ντύσει με ελληνικούς στίχους ο Καρασούλος.

Ενα βράδυ πριν από τη συνέντευξη ο υπογράφων έβλεπε στο Διαδίκτυο τη συναυλία της Γαλάνη με τον Μούτση στον Λυκαβηττό, που δίνει και την πρώτη πάσα για τη συνέντευξη. 

* Εχουν περάσει τριάντα χρόνια από τότε. Τι έχει αλλάξει στη Δήμητρα Γαλάνη;

- Το ότι ξέρω πια την ταυτότητά μου. Ξέρω πού ανήκω μετά από αυτή την πορεία των 42 χρόνων στο τραγούδι. Η δε ταυτότητά μου έχει την αύρα των μεγάλων δημιουργών, των ανθρώπων που είχα τη δυνατότητα να ανταλλάσσω μαζί τους σκέψεις, να τους παρακολουθώ την ώρα που μιλούσαν ή όταν εργάζονταν. Αυτή η παιδεία μού έδωσε ταυτότητα και σήμερα, περισσότερο από ποτέ, βλέπω πόσο χρήσιμη μου είναι. 

* Στους καιρούς μας θα λέγατε ένα ανέμελο ελαφρό τραγούδι;

- Τι θα πει ανέμελο;

 

  * Ασ' τα τα μαλλάκια σου ανακατωμένα...

- Ακόμα κι αν το λέγαμε θα του δίναμε άλλη σημασία. Πιθανότατα της ελευθερίας που μας στερούν. Το θέμα είναι πώς μεταφράζουμε εμείς ένα τραγούδι και πόσο άξιος είναι αυτός που το γράφει. Αρα δεν μπορώ εύκολα να κατατάξω κάτι ως ανέμελο, τη στιγμή που μπορεί να δημιουργεί την εικόνα ενός νέου ανθρώπου που έχει αφήσει τα μαλλιά του ν' ανεμίζουν. 

* Μπορούμε σήμερα να είμαστε έτσι;

- Ο καλλιτέχνης δύσκολα, αφού είναι ο δέκτης του κοινωνικού γίγνεσθαι.

* Είναι πιο ευαίσθητος;

- Σαφώς και ίσως καμιά φορά έχει δει τα πράγματα πριν να συμβούν.

* Εσείς τα περίμενατε;

- Ναι, αλλά όχι στο μέγεθος αυτό. Βλέπετε μετράνε οι χειρισμοί, οι ικανόητες ή η ανικανότητα. Εχουμε εδώ να κάνουμε με πόνο, με αλήθεια και με ψέμα, με δίκαιο και μη δίκαιο. Με ένα φαινόμενο που τείνει να γίνει παγκόσμιο. 

* Και ποιος έκανε το λάθος;

- Δεν γίνεται να τεντώσεις το δείκτη σου και να πεις αυτός το έκανε. Σαφέστατα και πρέπει να αποδοθούν ευθύνες σωστά και με ηρεμία. Οχι με εντάσεις και παρορμητισμούς, έτσι ώστε να υπάρχει στοιχειώδης δικαιοσύνη. Βέβαια ακούμε ένθεν και ένθεν πράγματα που δεν επιτρέπουν στον κόσμο να κάτσει και να σκεφτεί πραγματικά για την ίδια του την ύπαρξη, πέραν του άμεσου οικονομικού προβλήματος. Να σκεφτούμε για μας τους ίδιους, επαναπροσδιορίζοντας εαυτούς ως προς τις καταστάσεις ή σε σχέση με τους γύρω μας. Από την άλλη μεριά ίσως έχουμε την ευκαιρία, παρά το βρόχο στο λαρύγγι μας, να δούμε τα πράγματα με άλλη πνευματικότητα. Βέβαια θα πεις, πεινάει ο κόσμος, για ποια πνευματικότητα μιλάς εσύ; Παρά ταύτα πρέπει να δούμε ξανά τις ανάγκες μας. 

* Να τις επαναπροσδιορίσουμε;

- Ναι, γιατί όντας σε απελπισία, είτε στην αναμονή της απελπισίας, πρέπει να μετρήσουμε τα περιττά και ν' αρχίσουμε να τα ξεσκαρτάρουμε. Να δούμε τι ήταν αυτό που έχουμε πραγματικά ανάγκη ακόμα και ως προς τις διαπροσωπικές μας σχέσεις.

* Χρησιμοποιείτε τα μέσα μαζικής μεταφοράς;

- Το Μετρό από την αρχή, αφού το ζητούμενο είναι να είμαστε σε επαφή με την πραγματικότητα. Ακόμα και με την επιλογή του σπιτιού μου σ' αυτή την περιοχή (σ.σ. κοντά στην Ιερά Οδό) δείχνω πώς και πόσο έχω ανάγκη την πραγματικότητα. Βλέπετε η ίδια μου η δουλειά πολλές φορές με αποσπά από αυτή. 

* Σας βάζει σε διαφορετικό ντορό;

- Είναι πολύ εύκολο να μπεις στη μέθη και να παρασυρθείς. Πάρα πολλές φορές εκείνοι που έρχονται και σε βρίσκουν φοράνε, μεταφορικά ομιλώντας, τα καλύτερά τους ρούχα. Η εικόνα μπορεί να είναι λίγο διαθλασμένη. Κι εγώ βέβαια θα μπορούσα να φοράω το καλό μου «ρούχο», προσπάθησα όμως στη ζωή μου να φοράω το ίδιο τόσο στο δημόσιο βήμα όσο και στο σπίτι μου. Εναγωνίως προσπαθώ να διατηρήσω την ψυχική ισορροπία μου.

* Δήμητρα και εδώ και εκεί;

- Μα ναι, και μέσα από τα μάτια του κόσμου που με περιβάλλει με συγκίνηση και σεβασμό, βλέπω τη δική μου ιστορία. Οχι στον καθρέφτη μου. Τα μάτια μου αφηγούνται τι έχω κάνει και τι κάνω. 

* Λέγατε πως επιλέξατε να ζείτε στο κέντρο;

- Επέλεξα το κέντρο για να βρίσκομαι μέσα στην πραγματικότητα. Παλαιότερα ζούσα εκτός και αισθανόμουν ότι έχανα την επαφή μαζί της. Αισθανόμουν ότι έμπαινα σε πρόωρο γήρας, όντας στο προάστιο. Το κέντρο με κούμπωσε με την πραγματικότητα. Χτες, ας πούμε, πήγα στη λαϊκή και ψώνισα χόρτα...

* Πώς σας αντιμετωπίζει ο κόσμος; Στο τέλος τέλος είστε η Γαλάνη...

- Επειδή δεν το φέρω αυτό, με αντιμετωπίζουν φυσιολογικά. Να, χθες κάτσαμε με τις νοικοκυρές και συζητούσαμε πώς ζεματάμε τα χόρτα και γιατί η καυκαλίθρα είναι καλή στην πίτα. Καθημερινές φυσιολογικές κουβέντες. 

* Εχετε το χρόνο βέβαια...

- Διαπίστωσα ότι πολυτιμότερο πράγμα από αυτό που λέγεται ελεύθερος χρόνος δεν υπάρχει. Είναι ελεύθερος σε σχέση με μια απίστευτη και αδυσώπητη δέσμευση... πώς να το πω;..

* Με τα μούτρα στη δουλειά;

- Μάλιστα, αυτή την εξαιρετικά προτεσταντική δυτική τάση.

* Φανταστείτε να κάνατε μια δουλειά που δεν θα σας άρεσε...

- Ακριβώς. Βλέπεις κι εσύ κι εγώ μιλάμε με το προνόμιο των ανθρώπων που κάνουν αυτό που αγαπούν. Πόσοι άνθρωποι δεν κάνουν αυτό που αγαπούν γιατί τους πήγαν αλλού τα πράγματα ή για χίλια γιατί. Κάθομαι λοιπόν και σκέπτομαι αυτόν τον αδυσώπητο χρόνο που δεν έχει να κάνει με τις δικές μας κλίμακες, σε σχέση με τον επαναπροσδιορισμό της κλίμακάς μας. Το να επανέλθουμε σ' αυτήν για μένα είναι θέμα κομβικής σημασίας, πάρα πολύ σοβαρό. Βεβαίως τοποθετούμαι ως προνομιούχος. 

* Δεν σας τα άφησε ο μπαμπάς σας.

- Πέραν τούτου μέσα σ' αυτό που ζούμε δεν είναι κανείς προνομιούχος. Κι αυτός ακόμα που νομίζει πως είναι, βρίσκεται σε εξαιρετικά δυσάρεστη θέση. Ή δεν του έχει φανεί ή θα του φανεί κάπου αλλού. Στην κατάσταση αυτή δεν υπάρχει κανείς που να μην πιέζεται.

* Μόνο που σ' εμάς έρχονται τα χαράτσια.

- Ας τα πληρώσουν οι προνομιούχοι, αρκεί να γίνει κάτι. Το θέμα είναι αν μπορεί να ισορροπήσει αυτή η κατάσταση. Διάβαζα ότι εάν τριάντα από τους πλούσιους ανθρώπους στον κόσμο δώσουν τα κέρδη τους επί τρία χρόνια θα λυθεί παγκόσμια το πρόβλημα της φτώχειας. Οπότε διερωτώμαι: δεν πρέπει κάποτε αυτή η ανισορροπία να σταματήσει; 

* Δεν πρόκειται.

- Μα πρέπει -κι αυτό είναι το μήνυμα γιατί διαφορετικά υπάρχει η αίσθηση του τέλους του πολιτισμού.

* Στο πάλαι ποτέ ανατολικό μπλοκ προσπάθησαν να απαντήσουν.

- Θεωρώ πως το ίδιο έγκλημα που έκανε ο καπιταλισμός έκανε και ο κομμουνισμός. Ο δεύτερος, δε, ήταν σικέ ως ιστορία, ένας βαθύτατος πειραματισμός πάνω στο ανθρώπινο είδος. Αυτή τη στιγμή δεν βλέπω τα δυο συστήματα να συγκλίνουν. Βλέπω τους μεν να χρησιμοποιούν τα εργαλεία των δε. Προσωπικά παύω να συζητώ με αφετηρία αυτά τα συστήματα γιατί είμαι απολύτως πεπεισμένη ότι για χρόνια πειραματίζονταν πάνω στην κούτρα της ανθρωπότητας. Και όχι μόνο. 

* Είναι μια σκέψη...

- Ωραία, μη μου πεις τώρα πως όποιος βάζει τον εαυτό του να σκέπτεται, αυτόματα γίνεται και συνωμοσιολόγος. Αν τύχει κι είναι λίγο αναλυτικό το μυαλό σου σού κολλάνε αμέσως τη ρετσινιά. Δεν μπαίνω σ' αυτό το παιχνίδι. Θεωρώ πάντως ότι μέσα από την ίδια μας την τέχνη, μέσα από το μετερίζι του καθενός θα βρεθεί η άκρη. Και επιμένω πως τώρα, περισσότερο από ποτέ, ο καλλιτέχνης οφείλει να είναι προσηλωμένος στο έργο του, να είναι παραγωγικός και να δίνει επί της ουσίας αυτό που αισθάνεται και που πιστεύει. Και θεωρώ πως αυτό που λείπει βαθύτατα από την καθημερινότητά μας είναι μια πνευματική τοποθέτηση, ένας πνευματικός τρόπος να δούμε τα πράγματα. 

Λείπει δηλαδή αυτό που βροντοφωνάζουν οι διανοητές μας εδώ και πάρα πολλά χρόνια.

Χρειαζόμαστε μια άλλη πνευματικότητα, έναν άλλο τρόπο αντιμετώπισης της παιδείας μας, ένα διαφορετικό τρόπο αντιμετώπισης του πολιτισμού μας. Αυτά είναι τα σοβαρά και αυτά είναι που κουρεύονται αυτή τη στιγμή. Οσο κι αν ακούγονται ως πολυτέλεια στ' αυτιά ενός ανθρώπου που έχει γονατίσει από την ανεργία. Οχι, δεν είναι πολυτέλεια, διότι ο πολιτισμός είναι αυτός που θα τον κάνει να ξαναδεί τον εαυτό του αλλιώς μέσα στα πράγματα, που θα τον κάνει να ξαναβρεί την κλίμακά του, να θαυμάσει ξανά τον εαυτό του μέσα από τη γλώσσα του και να γίνει ο καινούργιος Ελληνας που έχουμε ανάγκη όλοι. 

* Πολιτισμός στην καθημερινότητά μας;

- Μα εννοείται. πολιτισμός είναι τα δυόμισι ευρώ χόρτα από τη λαϊκή, με λαδάκι, ζυμωτό ψωμί και λίγη φέτα. Εν ολίγοις με πέντε ευρώ ο άνθρωπος μπορεί να είναι ευτυχισμένος και υγιής. Κι αυτό έχουμε να αντιτάξουμε στον προτεσταντικό τρόμο, ότι δεν υπάρχεις αν δεν έχεις σχέση με τα νούμερα. Κάνω παρέα με νέους ανθρώπους και μ' αρέσει που δεν μπορούν να κουρέψουν αυτή την Ελλάδα από μέσα τους.

* Οι νέοι άνθρωποι κρατούν μακριά το γήρας;

- Το ότι δεν έχει γεράσει η ψυχή μου είναι γεγονός. 

* Τα πράγματα δεν έχουν γίνει δεδομένα;

- Τίποτα δεν είναι δεδομένο. Ολα βρίσκονται σε συνεχή αλλαγή κι εγώ υποκλίνομαι στο νέο και στην έκπληξη.

* Τι θα τραγουδούσατε σήμερα στα νιάτα;

- Τραγούδια που κάτι θα λένε στην ψυχή τους. Ο ρόλος μου είναι αυτός. Η εποχή επιβάλλει να πηγαίνουμε στη ρίζα μας.

http://www.enet.gr/