Ο ΑΡΧΙΔΙΑΚΟΝΟΣ Adeney διαμαρτυρήθηκε για τις συνθήκες που επικρατούσαν στην Ομορφίτα.
Από τα νέα έγγραφα για τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ, τα οποία αποδέσμευσε τον Ιούλιο του 2012 το Φόρεϊν Όφις, ξεχωρίζει η περίπτωση του αγωνιστή Νίκου Βρακά, ο οποίος είχε αρρωστήσει με βαριά φυματίωση.
Έγραψε σε τηλεγράφημά του προς το Γραφείο Αποικιών ημερ. 8.5.1958 ο κυβερνήτης Φουτ:
«Έχουμε έναν τρομοκράτη κατάδικο Νίκο Βρακά, ο οποίος καταδικάστηκε σε 15 χρόνια για κατοχή όπλων. Ήταν ομαδάρχης στα βουνά και θα είναι πολύ χρήσιμος στην ΕΟΚΑ αν τον πάρουν πίσω. Έχει αρρωστήσει με φυματίωση (active pulmonarytuberculosis). Δεν μπορεί να κρατηθεί σε φυλακή εδώ. Δεν μπορούμε να δικαιολογήσουμε τη μεγάλη στρατιωτική φρούρηση που χρειάζεται για να τον έχουμε σε σανατόριο, για ένα μόνο άτομο. Για πολιτικούς λόγους αποκλείσαμε την εισήγηση να τον αφήσουμε να πάει στην Ελλάδα και η μόνη εναλλακτική λύση είναι να πάει στο Ηνωμένο Βασίλειο… Ενημερώστε μας επειγόντως αν το Υπ. Εσωτερικών μπορεί να τον δεχθεί στο Η.Β… ως μετανάστη με περιορισμούς («prohibited immigrant») για να μην μπορεί να επιστρέψει εδώ (Κύπρο). Αλλιώς θα είναι ελεύθερος».
ΝΙΚΟΣ ΒΡΑΚΑΣ: Πρωτοφανή βασανιστήρια
Ο αγωνιστής Νίκος Βρακάς ήταν 23 χρονών, με αριθμό καταδίκου 8446 και μεταφέρθηκε στο Λονδίνο τον Μάιο του 1958, όπου και κρατήθηκε σε ξεχωριστή φυλακή [Isle of Whight] σε απομόνωση από άλλα μέλη της ΕΟΚΑ, που επίσης μεταφέρθηκαν σε φυλακές της Αγγλίας.
Στις 21 Ιουνίου 1958 η εφημερίδα της Κύπρου «Ελευθερία» δημοσίευσε μιαν ανοικτή επιστολή των γονέων του Νίκου Βρακά, Θεοφάνη και Ελένης Βρακά, με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Ελληνίδες μητέρες και Έλληνες πατέρες δεν λυγίζουν». Ολόκληρη η επιστολή μεταφρασμένη στα αγγλικά βρίσκεται στα νέα «ξεχασμένα έγγραφα» της αποικιοκρατικής κυβέρνησης, που διασώθηκαν χάρη στην αγωγή των πρώην Μάου Μάουστο Λονδίνο. Παραθέτω ορισμένα αποσπάσματα της εν λόγω επιστολής που με «ευχαρίστηση», όπως έγραψε η «Ελευθερία», δημοσίευσε τότε.
«… Μετά τους βανδαλισμούς, τις δολοφονικές επιθέσεις των Τούρκων βανδάλων και τη σφαγή των ειρηνικών Κοντεμενιωτών, χάθηκε κάθε περίπτωση εμπιστοσύνης που είχαν οι Έλληνες της Κύπρου στις ούτω καλούμενες φιλελεύθερες αρχές σας. Η απαγωγή και εξορία του αγαπητού μας γιου Νίκου Θεοφάνους Βρακά σφράγισε την πλήρη εξουδετέρωση τέτοιων ελπίδων. Ο γιος μας Νίκος Βρακάς συνελήφθη στις 2 Ιανουαρίου 1956, υπέστη πρωτοφανή βασανιστήρια στα κακόφημα κελιά της Ομορφίτας από τους ανακριτές και μεταφέρθηκε μετά στη Βαστίλη της Κύπρου σε αθλία κατάσταση, με όλα τα σημάδια της κακοποίησής του εμφανή στο σώμα του… όταν και άρχισε ο σιγανός θάνατός του. Ο γιος μας ήταν υγιής και δυνατός, και ποτέ του δεν ένοιωσε άρρωστος… Του αρνήθηκαν οι ικανές αρχές σωστή ιατρική περίθαλψη, περιορισμένος στα κελιά των Κεντρικών Φυλακών με νερό και ψωμί».
Στο σανατόριο αλλά…Η κατάστασή του χειροτέρευε από μέρα σε μέρα, μέχρι που οι πολιτικοί κρατούμενοι απείλησαν ότι θα έκαναν απεργία μέχρι θανάτου αν δεν μεταφερόταν σε σανατόριο, αναφέρουν, περαιτέρω, οι γονείς του αγωνιστή.
Η κατάστασή του χειροτέρευε από μέρα σε μέρα, μέχρι που οι πολιτικοί κρατούμενοι απείλησαν ότι θα έκαναν απεργία μέχρι θανάτου αν δεν μεταφερόταν σε σανατόριο, αναφέρουν, περαιτέρω, οι γονείς του αγωνιστή.
«Ο Έλληνας γιατρός επέμενε ότι έπρεπε να μετακινηθεί αμέσως σε σανατόριο πριν ήταν πολύ αργά, ως αποτέλεσμα να μεταφερθεί με στρατιωτική φρουρά στο σανατόριο Αθαλάσσας. Και εκεί, αντί να του δοθεί ιατρική περίθαλψη, τον πρόσεχαν 30 στρατιώτες με τιςκάννες των όπλων τους στραμμένες πάνω του μέρα και νύχτα…»
«Πού είναι οι φιλελεύθερες αρχές σου, κυβερνήτη Φουτ, για τις οποίες υπερηφανευόσουν όταν ήλθες εδώ, τουναντίον έριξες λάδι στη φωτιά, φυλάκισες και εξόρισες κόσμο, και συλλαμβάνεις με μεγαλύτερο σθένος από τον προκάτοχό σου Βαρώνο Χάρτινγκ. Να είσαι σίγουρος, όμως, ότι οι Ελληνίδες μητέρες και οι Έλληνες πατέρες δεν λυγίζουν. Με τις πράξεις σου, μας ενδυναμώνεις για ελευθερία. Εσύ όμως λερώνεις τη χώρα σου και την ιστορία σου. Η μεταφορά πολιτικών κρατουμένων στη Βρετανία θα είναι ακόμα ένα μαύρο στίγμα στην ιστορία, μαζί με άλλα τέτοια…».
Τον εξόρισαν χωρίς να το πουν σε κανέναν
Ο Νίκος Βρακάς [αριστερά όταν ήταν μαθητής στο Γυμνάσιο Αμμοχώστου] μεταφέρθηκε σε φυλακή του Λονδίνου [και στη συνέχεια στις υψηλής ασφαλείας φυλακές στο νησί Γουάιτ] δίχως καν να ενημερωθούν μέλη της οικογένειάς του… Η βαρυσήμαντη επιστολή των γονέων του, μετά από πέραν του μισού αιώνα, έρχεται και παρουσιάζει διαχρονική σημασία. Εκδικείται την αδικία, τις ωμότητες των Βρετανών στην Κύπρο και απαιτεί δικαίωση.
Απαιτεί σεβασμό στην ιστορία και στην αλήθεια.
[ΣΗΜ. Ο αγωνιστής Νίκος Βρακάς γεννήθηκε το 1936 στην Βουκολίδα Καρπασίας και είναι αδελφός του Λοΐζου Βρακά, εκδότη της εφημερίδας «Τα Νέα» Λονδίνου].
Έστελναν Τούρκους στη Λειτουργία!
Οι αποδεσμευμένοι φάκελοι περιλαμβάνουν και διαμαρτυρία της Αρχιεπισκοπής Κύπρου, με υπογραφή του Πρωτοσύγκελλου Καλλίνικου, ημερ. 18 Μαρτίου 1957, προς τον Διευθυντή των Κεντρικών Φυλακών Λευκωσίας, καταγγέλλοντας ότι κατά την ώρα της Θείας Λειτουργίας διατάσσονταν Τούρκοι φύλακες, μουσουλμάνοι το θρήσκευμα, να φυλάνε τους εκκλησιαζόμενους χριστιανούς φυλακισμένους.
Και ζήτησε όπως διευθετηθεί το ζήτημα για να μην έκλεινε η εκκλησία.
«Οι μέθοδοι στα κελιά μάς ντροπιάζουν»
Έξω φρενών έγινε η αποικιακή κυβέρνηση στην Κύπρο και η διεύθυνση της Αστυνομίας, όταν ο Αρχιδιάκονος Adeney ξεσπάθωσε εναντίον των όσων λάμβαναν χώρα στα κρατητήρια Ομορφίτας. Συγκεκριμένα, την Κυριακή 12 Μαΐου 1957, στο κήρυγμά του στην εκκλησία ενώπιον πολλών υψηλόβαθμων μελών του Αστυνομικού Σώματος, ο Αρχιδιάκονος αναφέρθηκε στις πρακτικές (μεθόδους) που χρησιμοποιούνταν στα κελιά των κρατητηρίων Ομορφίτας, οι οποίες τους ντρόπιαζαν όλους.
Σύμφωνα με τη σχετική αναφορά, είχε προηγηθεί μάλιστα μακροσκελής επιστολή του Αρχιδιάκονου προς τον Αρχηγό της Αστυνομίας για τα τεκταινόμενα στην Ομορφίτα, στην οποία αναφερόταν στους κακούς αξιωματούχους που είχε ο Αρχιαστυνόμος εκεί. Τόσο θύμωσε ο Αρχηγός της Αστυνομίας, γράφει η έκθεση, που κατέσχισε την επιστολή και δεν του απάντησε. Πίστευε ότι ο Αρχιδιάκονος ήταν επηρεασμένους από τις αναφορές στον Τύπο και ότι πολύ περισσότερο ευθυνόταν η σύζυγος του Αρχιδιακόνου.
Χειρόγραφη επιστολή ημερ. 16.4.1958 προς τον κυβερνήτη, από την Επιτροπή κρατουμένων στη Κοκκινοτριμιθιά, κατέγραφε, επίσης, καταγγελίες για κακομεταχείριση, ενημέρωνε για τον λόγο που στις 10.4.1958 όλοι οι κρατούμενοι εκεί προέβησαν σε 24ωρη απεργία πείνας…
Απέκλεισαν επίσκεψη του Ερυθρού Σταυρού
ΣΤΙΣ 21 Μαρτίου 1957 έφθασε στην Κύπρο ο David de Tram, εκπρόσωπος του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού. Είχε επισκεφθεί την Κύπρο και προηγουμένως τον Δεκέμβριο του 1955. Σε αναφορά του προς το Λονδίνο, ημερ. 29 Μαρτίου 1957, ο αναπληρωτής κυβερνήτης αναφέρει ότι επισκέφθηκε τις Κεντρικές Φυλακές στη Λευκωσία, τα κρατητήρια Πύλας και Κοκκινοτριμιθιάς, και μίλησε με κρατουμένους. Ο κ. de Tram όμως ήταν καθαρά προβληματισμένος από τις κατηγορίες για κακομεταχείριση που του ανέφεραν οι κρατούμενοι, με τις επιτροπές των οποίων είχε κλειστές συναντήσεις.
Ο αξιωματούχος του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού ζήτησε να επισκεφθεί και τα κρατητήρια Ομορφίτας, όπου, όπως του είπαν οι κρατούμενοι, λάμβαναν χώρα οι περισσότερες ανακρίσεις. Ο αναπληρωτής κυβερνήτης τού αρνήθηκε την πρόσβαση. λέγοντας ότι δεν έχουν τίποτα να κρύψουν, όμως οι επιχειρησιακές ανάγκες είχαν προτεραιότητα. Γράφει το έγγραφο:
«Δεν είχαμε τίποτα να κρύψουμε, όμως οι επιχειρησιακές ανάγκες έρχονται πρώτες και για τον λόγο αυτό δεν ήμουν διατεθειμένος να διακόψω τις ανακρίσεις προσώπων που είχαν πρόσφατα συλληφθεί και ανακρίνονταν εκεί».
Ο κ. de Tram είπε ότι οι κρατούμενοι ήσαν απογοητευμένοι μαζί του, γιατί ανέμεναν να τους επισκεπτόταν συχνότερα. Ζήτησε αν μπορεί να έχει αλληλογραφία μαζί τους μέσω του γραφείου του στη Βηρυτό. Του απάντησαν και σ’ αυτό όχι. Το σκεπτικό για την άρνηση είχε ως εξής:
«Αποφάσισα ότι θα εξέθετε την κυβέρνηση αν κρατούμενοι, οι δικηγόροι τους και πολιτικοί μάθαιναν ότι μπορούν να κάνουν το δικό τους για θέματα αντιδικίας, μέσω του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού».
ΦΑΝΟΥΛΑ ΑΡΓΥΡΟΥ
Ερευνήτρια-δημοσιογράφος, Λονδίνο Αύγουστος 2012
Αναγνώστης: Stamatis Karakwstas
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου