Πολιτική και Οικονομία...

Η κατάσταση στις τράπεζες και τα κρατικά/δημόσια οικονομικά δεν μπορεί να διαχωριστεί. Έτσι ήταν από την αρχή της κρίσης.

Άλλωστε, οι διεθνείς οίκοι επεσήμαναν από την αρχή και τις δύο πηγές κινδύνου για την Κύπρο: (α) τον τραπεζικό τομέα και (β) τη συνεχή διάβρωση των δημόσιων οικονομικών δειχτών. Με αναπόφευκτο πως η ανάγκη κρατικής στήριξης των τραπεζών θα συμπαρέσυρε περαιτέρω τα δημόσια οικονομικά. Αυτό επιβεβαίωσε και η πιο πρόσφατη υποβάθμιση της κυπριακής οικονομίας που τα συνδέει. Ωστόσο, στο εγχώριο πολιτικό προσκήνιο καθένας επιλέγει  να αναδεικνύει εκείνο που τον συμφέρει, ιδίως ενόψει προεδρικών.

Σήμερα, όσοι ασχολούμαστε με την επιστήμη της οικονομίας –και απωθούμε πολιτικές σκοπιμότητες από το σκεπτικό μας–, δεν φορτώνουμε στην Κυβέρνηση την … παγκόσμια οικονομική κρίση. Εντούτοις, κύριο σημείο διαφωνίας είναι κατά πόσον υπήρξε σωστή διαχείριση και ειδικότερα, εάν τα μέτρα ήταν επαρκή στο χρονικό σημείο που λήφθηκαν. Το ερώτημα αφορά εκείνους που είχαν την ευθύνη και διακριτική εξουσία λόγω πολιτικής ή εποπτικής αρμοδιότητας για να αξιολογηθεί κατά πόσο η πολιτική διαχείριση μολύνθηκε από σκοπιμότητες (π.χ. παραχωρήσεις και παρεμβάσεις ενόψει εκλογών, προσωπικές φιλοδοξίες, δεσμεύσεις ή εμμονές κ.ά.) εις βάρος άλλων προτεραιοτήτων που επέβαλλε η κρίση. Απώλεια πολύτιμου χρόνου και απώλεια πολύτιμων δημόσιων πόρων απέναντι στο επερχόμενο οικονομικό τσουνάμι, δημιουργεί ασήκωτες ευθύνες. 

Επικράτησε λοιπόν απόλυτα ως κριτήριο στην κρίσιμη ώρα το δημόσιο συμφέρον ή παρείσφρυσαν άλλες σκοπιμότητες;

Η  κριτική δεν πηγάζει από εμπάθεια εναντίον οποιουδήποτε αλλά στρέφεται εναντίον ενός βαθιά εμπεδωμένου συγκροτήματος εξουσίας με το τραπεζικό σύστημα στο κέντρο, με προσβάσεις σε παντός είδους εξουσίας ώστε να διασφαλίζει πρωτίστως το δικό του όφελος. Αυτή η επιρροή και δύναμη «πειθαρχεί» πολλούς και ταυτοχρόνως, γεννοβολά φαύλες συμπεριφορές εις βάρος του συμφέροντος της κοινωνίας και των απλών πολιτών. Το πρόβλημα για τους σημερινούς κυβερνώντες είναι που ένας δικός τους πρώην Υπουργός Οικονομικών και τραπεζίτης ομολογεί –προφανώς χωρίς να το αντιλαμβάνεται– εκείνο που οι ίδιοι επιμένουν να αρνιούνται. Ο πρώην Υπουργός περιγράφοντας τη λήψη οικονομικών αποφάσεων στο κρίσιμο χρονικό διάστημα αναφέρεται σε «εκλογικό κέρδος για το κυβερνών κόμμα» από την εσπευσμένη ανακοίνωση επένδυσης από το Κατάρ, «λογική των δαπανών, στα υπουργεία, [που] είναι αμιγώς πολιτική ή κομματική», «πολύ μεγάλες σπατάλες» και «μεγάλες πολιτικές πιέσεις» κ.ά. Ακόμη, ομολογεί -προφανώς προσδοκώντας στον έπαινο- ότι ο ίδιος έκρινε ως προτεραιότητα να παρέμβει προς διεθνή οίκο για να αναβάλει την προγραμματισμένη έκθεση μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2011. Για όλα αυτά, κύρια αιτιολόγηση ήταν διότι «σεβόταν την πολιτική της κυβέρνησης» προφανώς και πάλι προσδοκώντας στον έπαινο. Δεν σκέφτηκε καν πως μπορεί το σωστό να ήταν να διαφωνήσει έμπρακτα και να μην «σεβαστεί την πολιτική της κυβέρνησης» επειδή αυτό επέβαλλε το συμφέρον της κοινωνίας και των απλών ανθρώπων που υπερτερεί. Αυτό φανερώνει υπεροψία και κατάπτωση πέραν από τα οικονομικά. 

Εν ολίγοις, διαπιστώνεται σπατάλη υπερ-πολύτιμων κρατικών πόρων εν μέσω μιας πρωτοφανούς κρίσης με χιλιάδες ανέργους, χωρίς καν αντίληψη των ασήκωτων προσωπικών ευθυνών. 

Τέτοια δείγματα συμπεριφοράς υπήρξαν και από άλλους, που ο χώρος ενός άρθρου δεν επιτρέπει να καταγραφούν. 

Σε μιαν άλλη χώρα στην Ευρώπη η οποία ταλανίστηκε από  οικονομική κατάχρηση και ασωτία, η κοινωνία κατάφερε να κινήσει νομική διαδικασία εναντίον πολιτικών, τραπεζιτών (της κεντρικής τράπεζας και ιδιωτικών τραπεζών) και πολλών άλλων που καταχράστηκαν την δημόσια εμπιστοσύνη και την εξουσία που κατείχαν και ενήργησαν εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος. Δεν προσδοκούμε πως αυτά θα υιοθετηθούν στην Κύπρο, αφού ούτε έχουμε πλήρη γνώση όσων έγιναν. Προσδοκούσαμε όμως πως εν μέσω της πρωτοφανούς καταιγίδας που μας καταποντίζει, το δημόσιο συμφέρον θα επικρατήσει των πολιτικών σκοπιμοτήτων. Δυστυχώς, η οικονομική κατάπτωση αποκαλύπτει και μιαν άλλη κατάπτωση που την αντιλαμβάνονται όσοι πιστεύουν πως αξίζει να αγωνίζεσαι για πράγματα πέραν από τα ευτελή και τις σκοπιμότητες.

Κώστας Μαυρίδης

Ακαδημαϊκος, Χρηματοοικονομικού Τμήματος Πανεπ/μίου Κύπρου.

mavrides@ucy.ac.cy

"Φιλελεύθερος"