Ελεύθερες ρίζες: τι είναι και πως θα τις αντιμετωπίσετε

Όταν αναπνέουμε, τρώμε, κινούμαστε, το σώμα μας παράγει ελεύθερες ρίζες. Βομβαρδιζόμαστε με ειδήσεις και διαφημίσεις που μας προειδοποιούν ενάντια σε αυτές τις μυστηριώδεις ουσίες που μας τρομάζουν και παρουσιάζονται ως υπεύθυνες για ένα εκατομμύριο πράγματα, δυσάρεστα, που συμβαίνουν σε όλη μας τη ζωή.

Για την καταπολέμηση αυτών των ελευθέρων ριζών μας προτείνονται:

• κρέμες ομορφιάς (για να εξαλείψουν τα επιβλαβή αποτελέσματά τους στο δέρμα)
• συμπληρώματα διατροφής και τρόφιμα(για να τις πολεμήσουμε εσωτερικά)
• αλλαγή τρόπου ζωής (για τον περιορισμό της παραγωγής τους)

Έχετε ακούσει όλοι πολλά πράγματα μέχρι τώρα, αλλά λίγοι έχετε την ιδέα του τι πραγματικά είναι και γιατί θεωρούνται επιβλαβείς.

Οι ελεύθερες ρίζες, είναι οργανικά μόρια, πολύ ασταθή, που προσπαθούν να συνδεθούν με άλλα μόρια, καταστρέφοντάς τα, μια διαδικασία επιζήμια για τον οργανισμό.

Προκαλούν βλάβες στις δομές των κυττάρων, τροποποιώντας τη λειτουργικότητά τους, φτάνοντας μέχρι και την καταστροφή τους.

Ποιος όμως είναι ο κύριος υπεύθυνος για το σχηματισμό των ελεύθερων ριζών;

Το οξυγόνο.
Αυτό το μόριο, ουσιαστικό για τη ζωή, μπορεί επίσης να είναι εχθρός μας, εχθρός των κυττάρων μας. Κατά τη διάρκεια των φυσιολογικών μεταβολικών διεργασιών οξείδωσης, σχηματίζονται “καλές” ελεύθερες ρίζες, εκείνες που εργάζονται για τις απαραίτητες βιοχημικές αντιδράσεις, αλλά και “κακές”.

Οι “κακές” είναι μόρια οξειδωτικά πολύ αντιδραστικά και πολύ τοξικά. Είναι αυτές που προκαλούν διεργασίες ανεξέλεγκτες για το σχηματισμό και άλλων ελεύθερων ριζών.

Σαν να μην έφτανε αυτό, δεν είναι μόνο το σώμα μας που παράγει βλαβερές ελεύθερες ρίζες.

Κάθε μέρα βομβαρδιζόμαστε από εξωτερικές πηγές που τις παράγουν. Το άγχος, το κάπνισμα, το όζον, τα φάρμακα, ο ήλιος, οι ακτίνες Χ, τα φυτοφάρμακα καθώς και ορισμένα συστατικά που υπάρχουν στα τρόφιμα προκαλούν αυτά τα επικίνδυνα μόρια. Ακόμη και η υγιής σωματική άσκηση αυξάνει την παραγωγή ελεύθερων ριζών που οφείλεται στην αυξημένη ανάγκη για οξυγόνο.

Όμως μπορούμε να πούμε ότι το θέμα δεν είναι τόσο δραματικό και αναπόφευκτο. Το σώμα μας είναι στην πραγματικότητα μια τέλεια μηχανή. Ως εκ τούτου, έχοντας διαδικασίες οξείδωσης που δημιουργούν ελεύθερες ρίζες, ως φυσιολογική λειτουργία του σώματος, ο οργανισμός μας έχει και διαφόρους αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς διόρθωσης.

Αυτοί οι μηχανισμοί διόρθωσης δρουν μέσω των αντιοξειδωτικών, που είναι μια ομάδα ουσιών που έχουν ένα συγκεκριμένο κοινό χαρακτηριστικό: κατορθώνουν να ουδετεροποιούν τη δράση των ελεύθερων ριζών.

Παρόλα αυτά, δεν είναι πάντα αρκετοί για την καταπολέμηση των ελευθέρων ριζών.

Όταν υπάρχουν καταστάσεις αυξημένης παραγωγής των ελεύθερων ριζών, η κανονική ποσότητα των αντιοξειδωτικών δεν είναι πλέον επαρκής. Στις περιπτώσεις αυτές, οι ελεύθερες ρίζες δρουν ανενόχλητα και καταστροφικά στον οργανισμό.

Οι ελεύθερες ρίζες βλάπτουν το κολλαγόνο και την ελαστίνη, που είναι οι υποστηρικτικές δομές της επιδερμίδας, με αποτέλεσμα την εμφάνιση των ρυτίδων. Επίσης αποτελούν την κύρια αιτία καρδιαγγειακών παθήσεων, ορισμένων τύπων καρκίνου και εκφυλιστικών ασθενειών.

Το άγχος μπορεί να επηρεάσει το αντιοξειδωτικό σύστημα αρνητικά.

Αντιμετώπιση των ελεύθερων ριζών
Ένας από τους τρόπους είναι η υγιεινή διατροφή.

Υπάρχουν αντιοξειδωτικά, τα οποία λαμβάνουμε με τη διατροφή, και είναι συχνά ειδικά για την εξουδετέρωση των διαφόρων τύπων των ελεύθερων ριζών.

Μερικά από αυτά είναι οι βιταμίνες.

• Η βιταμίνη C είναι η κινητήριος δύναμη των αντιοξειδωτικών και βρίσκεται στα φρούτα και τα λαχανικά, κίτρινου, κόκκινου και πράσινου χρώματος.
• Η βιταμίνη Α υπάρχει στο γάλα και στα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα αυγά και το συκώτι.
• Η βήτα-καροτένη είναι πρόδρομος της βιταμίνης Α και βρίσκεται άφθονη στα φρούτα και στα λαχανικά.
• Η βιταμίνη Ε, βρίσκεται στα λαχανικά, σπορέλαια και ελαιόλαδο.

Υπάρχουν επιπλέον διάφορα μέταλλα όπως το σελήνιο και ο ψευδάργυρος, τα οποία συμμετέχουν ενεργά, στην αδρανοποίηση των ελεύθερων ριζών.

Οι φαινολικές ενώσεις, δρουν επίσης αντιοξειδωτικά και βρίσκονται σε αφθονία στα φρούτα, στα λαχανικά, στο πράσινο τσάι, αλλά και στο κρασί, ειδικά στο κόκκινο.

Λόγω της σημασίας των αντιοξειδωτικών για τη διατήρηση της καλής υγείας, δημιουργήθηκαν συμπληρώματα διατροφής που περιέχουν τα συστατικά αυτά κατά των ελεύθερων ριζών και της γήρανσης. Ωστόσο η έρευνα δείχνει ότι, είναι το σύνολο των αντιοξειδωτικών ουσιών που δρουν, και όχι η κάθε μια ξεχωριστά.

Επομένως ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίσουμε τις επιθέσεις των ελεύθερων ριζών, είναι η άφθονη κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε αντιοξειδωτικά καθώς και συμπληρωμάτων διατροφής όταν χρειάζεται.

ygeia.gr