Ελλάδα-Ισπανία: Βίοι παράλληλοι στο κλουβί της βαθιάς ύφεσης, καθώς η Γερμανία επιμένει

Το δεύτερο πρόγραμμα στήριξης της Ελλάδας από τους εταίρους και το ΔΝΤ μπορεί να βρίσκεται στην τελική φάση υιοθέτησης, κάτι που αναμένεται να γίνει τις επόμενες μέρες,...

δηλαδή μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας του «κουρέματος» των ομολόγων των ιδιωτών επενδυτών, ωστόσο για το ζητούμενο, που παραμένει η έξοδος της οικονομίας από τη βαθιά ύφεση, οι προοπτικές δεν είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρες.

Στη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής φάνηκε καθαρά ότι το Βερολίνο δεν πρόκειται να επιτρέψει σε καμία «προβληματική» χώρα αλλαγή πλεύσης, δηλαδή ένα μίγμα πολιτικής που θα συνδυάζει τη δημοσιονομική εξυγίανση με την ανάπτυξη και την απασχόληση. Και αυτό παρότι η Ανγκελα Μέρκελ απέσπασε αυτό που επιζητούσε από τους εταίρους, δηλαδή μια νέα διακυβερνητική συνθήκη για την οικονομική διακυβέρνηση.

Η νέα συνθήκη που υπέγραψαν την Παρασκευή 25 χώρες (δεν συμμετέχουν η Βρετανία και η Τσεχία) προβλέπει, μεταξύ άλλων, το λεγόμενο «χρυσό κανόνα» για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, αυτόματο διορθωτικό μηχανισμό για τις δημοσιονομικές αποκλίσεις, καθώς και εμπλοκή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στην τήρηση των δεσμεύσεων που προκύπτουν από τη συνθήκη.

Τα συμπεράσματα της Συνόδου δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνειών. Αναφέρουν ότι η δημοσιονομική εξυγίανση αποτελεί ουσιώδη προϋπόθεση για την επάνοδο σε υψηλότερα επίπεδα απασχόλησης και ανάπτυξης και πως όλα τα κράτη-μέλη πρέπει να συνεχίσουν να τηρούν τις δεσμεύσεις τους σύμφωνα με τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Μάλιστα για τα κράτη-μέλη που βρίσκονται σε καθεστώς Μνημονίου ή εμφανίζουν δημοσιονομικά προβλήματα, επισημαίνεται ότι θα πρέπει να παραμείνουν προσηλωμένα στους δημοσιονομικούς στόχους και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που έχουν συμφωνηθεί στο πρόγραμμα. Θα πρέπει να τηρούν τους συμφωνηθέντες δημοσιονομικούς στόχους και να είναι διατεθειμένα να λάβουν και περαιτέρω μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης αν χρειαστεί.

Επιπλέον, ο τρόπος αντιμετώπισης της Ισπανίας από το Βερολίνο επιβεβαιώνει την παραπάνω διαπίστωση για συνέχιση της εφαρμογής της αποτυχημένης ελληνικής «συνταγής» και στις άλλες «προβληματικές» χώρες. Το 2011 οι Ιβηρες εμφάνισαν σημαντική απόκλιση στο δημόσιο έλλειμμα. Ολοι την περίμεναν, αλλά ουδείς ανέμενε ότι θα φτάσει τις 2,5 μονάδες του ΑΕΠ. Φαίνεται ότι το 2011 έκλεισε στο 8,5% ενώ στόχος ήταν το 6% του ΑΕΠ και το 4,4% το 2012, ενώ η δέσμευση που έχει αναλάβει η Ισπανία είναι το έλλειμμα να μειωθεί κάτω του 3% στο τέλος του επόμενου έτους.

Η δημοσιονομική προσαρμογή της Ισπανίας είναι ανέφικτη, δεδομένου ότι η κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι πρέπει να βρει 44 δισ. ευρώ ώστε το έλλειμμα να μειωθεί στο 4,4% στο τέλος του έτους. Ηδη έχει λάβει πρόσθετα μέτρα ύψους 15 δισ. ευρώ προκαλώντας τις εντονότατες αντιδράσεις του ισπανικού λαού. Οποιαδήποτε απόπειρα για νέα μέτρα θα προκαλούσε κοινωνική έκρηξη σε μια χώρα που η ανεργία πλησιάζει το 25% του ενεργού πληθυσμού και το 50% στους νέους κάτω των 25 ετών.

Ο Ισπανός πρωθυπουργός προσπάθησε στη Σύνοδο Κορυφής να διαπραγματευτεί παρασκηνιακά με τους εταίρους μια χρονική παράταση στη επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, αλλά βρήκε απέναντί του το Βερολίνο και την Κομισιόν που αρνήθηκαν κατηγορηματικά, ζητώντας πιστή τήρηση των δεσμεύσεων που ανέλαβε η χώρα του στο πλαίσιο της διαδικασίας ελέγχου του υπερβολικού ελλείμματος.

Η άρνηση ήταν αναμενόμενη, δεδομένου ότι οι Γερμανοί σε καμία περίπτωση δεν θα ήθελαν δημοσιονομική χαλάρωση σε μία περίοδο που έχουν ανάγει σε βασική προτεραιότητα τη σκληρή οικονομική διακυβέρνηση. Επιπλέον, ικανοποιώντας το αίτημα των Ισπανών θα δημιουργούσαν προηγούμενο και για τις άλλες χώρες με δημοσιονομικά προβλήματα, όπως η Πορτογαλία, η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ιρλανδία.

Ολα τα παραπάνω καθιστούν μονόδρομο την αναζήτηση στήριξης για έξοδο από την κρίση στα κοινοτικά κονδύλια των 12 δισ. ευρώ που αναλογούν στη χώρα μας, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ. Τα παραπάνω χρήματα πρέπει να δεσμευτούν άμεσα ώστε να αρχίσουν οι εκταμιεύσεις.

Δύο εγγυητικά ταμεία για έναρξη των χρηματοδοτήσεων

Την Τετάρτη ο Λουκάς Παπαδήμος συναντήθηκε στις Βρυξέλλες με τον πρόεδρο Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο και επτά επιτρόπους σε μια ασυνήθιστη κινητοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων υπέρ της Ελλάδας. Οι δύο πλευρές δεσμεύτηκαν να επιταχύνουν σειρά προγραμμάτων με κοινοτική χρηματοδότηση, ώστε να μπορέσει η ελληνική οικονομία να βγει από την ύφεση. Η ενίσχυση των ΜΜΕ, η επανεκκίνηση των μεγάλων έργων υποδομής, η ανεργία, η ενέργεια και η γεωργία είναι οι τομείς στους οποίους θα επικεντρωθούν τα κοινοτικά κονδύλια.

Επί της ουσίας, αποφασίστηκε να επιταχυνθούν οι ενέργειες ώστε να τεθούν σε λειτουργία δύο εγγυητικά ταμεία που θα διευκολύνουν την έναρξη των χρηματοδοτήσεων. Το ένα θα προικοδοτηθεί με 500 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ και θα χρησιμοποιηθεί ως εγγύηση, ώστε μέσω μόχλευσης από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) να πολλαπλασιαστούν τα συνολικά κεφάλαια που θα διατεθούν υπό μορφή δανείων στις ΜΜΕ. Το δεύτερο προβλέπει τη διάθεση 1,5 δισ. ευρώ επίσης από το ΕΣΠΑ, το οποίο μέσω μόχλευσης από την ΕΤΕπ θα ανοίξει το δρόμο για επανεκκίνηση της κατασκευής των αυτοχρηματοδοτούμενων αυτοκινητοδρόμων. 

Οι εγγυήσεις θα επιτρέψουν στις ιδιωτικές τράπεζες, ελληνικές και ξένες, να χρηματοδοτήσουν και αυτές από την πλευρά τους την κατασκευή των έργων. Συμφωνήθηκε επίσης να ενταχθούν στις προτεραιότητες οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η χορήγηση κινήτρων σε νέους γεωργούς και άλλες δράσεις με στόχο την αντιμετώπιση της ανεργίας.

Ωστόσο, δεν είναι η πρώτη φορά τους τελευταίους μήνες που ανακοινώνεται η επιτάχυνση της εκταμίευσης των κοινοτικών κονδυλίων. Μάλιστα το περασμένο καλοκαίρι Βρυξέλλες και Αθήνα διαβεβαίωναν ότι θα ξεκινήσει η επανεκκίνηση των αυτοκινητοδρόμων τον Ιανουάριο. Για την καθυστέρηση αυτή, οι συνεργάτες του αρμόδιου επιτρόπου Γιοχάνες Χαν επιρρίπτουν ευθύνες στην ελληνική διοίκηση και τη γραφειοκρατία, ενώ τονίζουν ότι ο Αυστριακός επίτροπος είναι και δέκτης παραπόνων από υποψήφιους ξένους επενδυτές για εμπόδια που τους αποθαρρύνουν να επενδύσουν στην Ελλάδα.

Πάντως, αυτή τη φορά οι κ.κ. Μπαρόζο και Παπαδήμος συμφώνησαν να ξαναβρεθούν στο τέλος Μαρτίου για να κάνουν έναν απολογισμό των όσων συμφωνήθηκαν, ώστε να καθορίσουν τα επόμενα βήματα. Αυτό είναι ενθαρρυντικό, γιατί το ΕΣΠΑ είναι η τελευταία ελπίδα για την αναχαίτιση της βαθιάς ύφεσης.

e-typos